Kıbrıs Vakıflar İdaresi tarafından yapılan arşivsel araştırmalar neticesinde, Osmanlı Devleti’nin adayı geçici olarak İngiliz Yönetimine kiraladığı tarih olan 1878 yılına ait Vakıf Çiftlikleri, Camiler ve Türk Mezarlıklarının konumlarını gösteren haritalar hazırlanarak kamuoyuyla paylaşıldı.
Bu haritalar Kıbrıs’taki Türk varlığının adanın her bir noktasında ne derece köklü ve kalıcı olduğunu göstermesi bakımından önemli bir referans kaynağı özelliği taşımaktadır.
Kıbrıs Vakıflar İdaresi Tarihçesi
Vakıflar Hükümleri (Ahkâmü’l Evkaf)’ta yer alan tanımlamalara göre Vakıf, belirli eşya veya taşınmazın Allah rızası için, insanlığın yararına bırakılmasıdır. Böylece Vakıf, Allah’ın malı olarak kabul edilmiş olur, Allah’ın kullarının yararına sunulur, özel mülkiyet kavramı ve kapsamı dışına çıkarılır, sonsuza dek insanlığın hizmetinde, bakımı ve geliştirilmesine çalışılarak korunur ve devam ettirilir.
Özetle, vakfolunan eşya veya taşınmaz, kesinlikle satılamaz, satın alınamaz, miras bırakılamaz, bağışlanamaz, rehin olarak kullanılamaz. Vakfolunan eşya veya taşınmazlar, dünya durdukça vakıf olma özelliklerini korurlar ve yararları ve kazançları hangi amaca adanmışsa, ancak o amaç için kullanılırlar.
1 Ağustos 1571’de Kıbrıs’ın fethinin ardından kurulan Kıbrıs Vakıflar İdaresi EVKAF, 1878 yılında Kıbrıs’ın İngiltere’ye kiralanmasının ardından yapılan düzenlemelerle kendine özgü idari yapısını büyük ölçüde yitirmiştir.
İngilizler, 1878 yılında Osmanlı İmparatorluğu ile İngiltere arasında Kıbrıs’ın yeni durumunu düzenleyen anlaşmaya ek protokol sayesinde, Vakıfların yönetim biçimi değişmiş ve kurum kendi denetimleri altına girmiştir.
Birinci Dünya Savaşı’nın başladığı 1914 yılında Adayı ilhak eden İngiltere, bu geçiş döneminde hazırlattığı Seager Raporu’na dayanarak Vakıflara ait arazilere el koymuş ve bu malları dilediği şekilde değerlendirmiştir.
