Türkiye’de 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli ilk depremin yarattığı tsunami dalgalarının Gazimağusa ve Girne’ye ulaştığı rapor edildi.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öncülüğünde, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Atina Akademisi ve Güney Kaliforniya Üniversitesi destekleriyle hazırlanan “İskenderun Körfezi Kıyı Yapıları ve Doğu Akdeniz’deki Tsunami Değerlendirmeleri” ön raporunun sonuçları belli oldu.
Raporda, merkez üssü deniz kıyısından yaklaşık 90 kilometre içeride olmasına ve fayın doğrultu atılımlı karakteristik göstermesine rağmen 7,7 büyüklüğündeki depremin yarattığı tsunami dalgalarının, Hatay’ın Arsuz ve Mersin’in Erdemli ilçeleri ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Gazimağusa ve Girne sahillerine ulaştığı rapor edildi.
En Büyük Dalga Gazimağusa’ya Ulaştı
Buna göre Hatay’ın Arsuz ilçesi sahiline ilk dalganın 25’inci dakikada, en yüksek dalganın da 14 santimetre ile 33’üncü dakikada ulaştığı belirlendi. Gazimağusa istasyonunda 17 santimetrelik en yüksek dalga 65’inci dakikada, Erdemli istasyonunda 14 santimetrelik en yüksek dalga 48’inci dakikada, Girne istasyonunda ise 10 santimetrelik en yüksek dalga yine 48’inci dakikada ölçüldü.
UNSESCO: 30 Yıl içinde Akdeniz’de Tsunami Bekleniyor
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) 2022 yılında yaptığı açıklamada, istatistiklere göre gelecek 30 yıl içinde Akdeniz’de 1 metreyi aşan tsunami dalgasının meydana geleceği öngörüldü. Dünya genelinde tsunamiler çoğunlukla Pasifik ve Hint Okyanusu bölgelerinde etkili olmakta.
Kıbrıs’ın Tsunami Tarihi
Akdeniz’de bugüne kadar kaydedilen en yüksek tsunami dalgası 15 metre olarak ölçülmüştü. 9 Temmuz 1956’da Yunanistan’ın Amorgos kentinde meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki depremin ardından oluşan dev dalgalar büyük yıkıma neden oldu.
Kıbrıs adası ise;
1202’de Suriye (7,6 Mw),
1222’de Baf (7.0-7,5 Mw)
1303’te Girit (8 Mw) ve
1953’te yine Baf (6,5 Mw) merkezli depremlerin yol açtığı tsunamilerle sarsıldı.
1953’te, Baf’ta 40 kişinin ölümüne yol açan yıkıcı depremin ardından yaklaşık 1 metrelik tsunami dalgası oluştuğu kaydedilmiştir.
Tsunami Nedir, Nasıl Oluşur?
Japonca’da “liman dalgası” anlamına gelen tsunami sözcüğü; okyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem ya da yer hareketinin deniz suyunu hareketlendirdiği etkiye verilen addır. Bu etki açık denizde olan bir yer hareketinin kilometrelerce mesafeden, dalgalar ile kıyılara kadar ilerlemesine neden olur. Tsunami, dev boyutta rüzgar ile oluşan dalgalardan farklı olarak deniz suyunun hızlı ve ani yükselişi olarak kıyıya vurur.
Tsunami ilk oluştuğunda, tek bir dalgadır ancak kısa bir süre içerisinde üç ya da beş dalgaya dönüşerek çevreye yayılmaya başlar. Bu dalgaların birincisi ve sonuncusu çok zayıftır ancak diğer dalgalar etkilerini kıyılarda şiddetli biçimde hissettirebilecek bir enerjiyle ilerlerler.
Bu nedenle depremlerden kısa bir süre sonra kıyılarda görülen yavaş ama anormal su düzeyi değişimi ilk dalganın geldiğini gösterir. Bu değişim, arkadan gelecek olan çok kuvvetli dalgaların ilk habercisi de olabilir.
