Güney Kıbrıs’ta 5 Şubat’ta gerçekleştirilecek Başkanlık seçimleri için geri sayım sürüyor. Kıbrıs sorununu yakından ilgilendiren seçimin ikinci tura kalması büyük olasılık gibi görünüyor. Üç adayın öne çıktığı seçim yarışında kazanan kim olacak? Gazeteci-Yazar Efdal Keser Kıbrıs Raporu okurları için yazdı.
Güney Kıbrıs’ta Kıbrıs sorununu yakından ilgilendiren Başkanlık seçimlerine az bir süre kala seçimlerin ikinci tura kalacağına kesin gözü ile bakılıyor.
Başkanlık seçimlerinin ardından Müzakere Süreci’nin yeniden hareketlenmesi bekleniyor.
Başkanlık sistemi ile yönetilen Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, 5 Şubat Pazar günü yeni Cumhurbaşkanı’nı belirlemek üzere sandığa gidecek. Eğer ilk turda hiçbir aday çoğunluğu elde edemezse, 12 Şubat ‘ta seçimin ikinci turu yapılacak. 2013 ve 2018 seçimlerini kazanarak iki dönem Başkanlık koltuğunda oturan mevcut Başkan Nikos Anastasiadis yasa gereği üçüncü kez aday olamıyor.
Güney Kıbrıs, Avrupa Birliği içinde Başkanlık sistemi ile yönetilen tek ülke olma özelliğini taşıyor. Kıbrıs Türk tarafı ile yeniden birleşme çabaları çerçevesinde toplum lideri olarak Türk tarafı ile müzakereleri de yürüten kişinin Rum Başkanı olması nedeniyle seçimleri kazanacak isim önem arz ediyor.
Üç Aday Önde
5 Şubat 2023 tarihinde ilk turu yapılacak seçim öncesinde anketler incelendiğinde; seçimde üç adayın öne çıktığı görülmekte. Bu adaylar; DISI partisi adına daha önce 2014-2018 döneminde hükümet sözcülüğü ve 2018-2022 döneminde de Dışişleri Bakanlığı yapmış bir isim olan Nikos Hristodulidis’i DIKO ve EDEK gibi hem sağ, hem de sol bir parti destekliyor.
Bir başka öne çıkan isim Averof Neofytou’dur. Neofytou ise DISI’nin bu seçimdeki resmi adayı olan ve daha önce Milletvekilliği ve Bakanlık gibi görevlerde bulunmuş deneyimli bir isim olarak biliniyor.
Bir diğer önemli isim ise AKEL’in desteklediği deneyimli diplomat ve hukukçu Andreas Mavroyannis’dir.
Hristodulidis Önde, Neofitu’ya Destek Artıyor
Rum tarafında yapılan anketlere göre Averof Neofitu’nun parti içindeki çıtayı yükselttiği ve Neofitu’nun adaylığını destekleyen DİSİ’li seçmenlerin oranının yüzde 48’den yüzde 57’ye yükseldiği belirtildi. Son anketlere göre adayların oy dağılımı şöyle:
% 32 Nikos Hristodulidis (DIKO, EDEK)
% 19 Averof Neofytou (DISI)
% 18 Mavroyannis (AKEL)
Başkanlık seçimlerinde DİKO, EDEK, DİPA ve Theoharus’un desteklediği aday olan Rum Dışişleri eski bakanı, DİSİ partisi eski üyesi Nikos Hristodulidis’in ankette birinci sırada kalmasına rağmen, DİSİ’deki desteğinin azaldığı belirtiliyor. Neofitu’nun bir birim yükseliş göstererek yüzde 19’a yükseldiği, AKEL destekli Andreas Mavroyannis’in ise 3 birim yükselişle yüzde 18’e çıktığı da haber veriliyor.
Anatasiadis’in Yükü Ağır
Öte yandan makamını devretmeye hazırlanan Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis başkanlık görevini, başlıca hedef olarak koyduğu Kıbrıs sorununun çözümünü başaramadan bırakacak olmanın yükünü taşıyacağını söyledi.
Gerçeklerle yüzleştiği ve bir karar vermek durumunda kaldığı her süreçte masadan kaçan Rum Lider başarıya ulaşılamamanın sorumlusu olarak Türkiye’yi işaret ederken, garantilerde ısrar edilmesinin de masanın dağılmasına neden olduğunu dile getirdi. Anastasidis, az zaman ayırdığı gerekçesiyle BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’e de sitemde bulundu.
Müzakereler Yeniden Başlar Mı?
Rum tarafında başkanlığa her kim seçilirse seçilsin mutlaka bir görüşme masasının kurulacağına dikkat çeken siyasi gözlemcilere göre, toplum liderleri olarak Cumhurbaşkanlarının BM’nin ısrarı ile görüşmelere kaldığı yerden başlanıp başlanamayacağı konusunda mutlaka bir araya geleceklerini belirtiyor. Türk tarafının ‘İki Devletli Çözüm’ ısrarının nasıl kırılacağı konusunun ise ilgili tarafları oldukça zorlayacağına inanıyor.
Kıbrıs Türk tarafında müzakerelerin Crans Montana’da kaldığı yerden başlamasının çok da zor olmadığı görüşüyle beraber, artık geriye dönüşün mümkün olmadığını savunanlar da var. Bu noktada garantör ülkelerin rolünün çok önemli olduğunun altını çizen siyasi gözlemcilere göre, BM’nin ve AB’nin takınacağı tavrın tarafsız olması çok önemli.
1960 yılında kurulan “Kıbrıs Cumhuriyeti”nin ilk Başkanı Başpiskopos Makarios olmuştu. Makarios daha sonra 1974’de yapılan askeri darbe ile devrilmiş ve yerine darbeci Nikos Sampson geçerek Cumhurbaşkanlığını ilan etmişti.
Türkiye’nin garantörlük hakkını kullanarak Ada’ya müdahalesi ile Kıbrıs’ın kuzeyi tamamen Türklerin kontrolüne geçerken Makarios ise ‘Kıbrıs Cumhuriyeti’ Cumhurbaşkanlığı makamına yeniden oturmuştu. Daha sonra sırasıyla Spiros Kiprianu, Yorga Vasiliu, Galafkos Klerides, Tassos Papadopulos, Dimitris Hristofyas ve son olarak Nikos Anastasiadis Başkan seçildi.
